05 Μάιος 2014

Διαταραχή πανικού

Η διαταραχή πανικού είναι μια από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις και θεωρείται ως μια αιφνίδια και ακραία έκφανση άγχους.

Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής πανικού είναι οι επαναλαμβανόμενες απροσδόκητες προσβολές πανικού (κρίσεις πανικού), που συνοδεύονται για τουλάχιστον ένα μήνα ή και περισσότερο από συνεχόμενο άγχος και ανησυχία του ατόμου μήπως του ξανασυμβεί κάποια κρίση πανικού, από ανησυχία και στεναχώρια για τις επιπτώσεις ή τις συνέπειες των κρίσεων (π.χ. μήπως πεθάνει από καρδιά, μήπως τρελαθεί, κ.ά.) ή από σημαντική αλλαγή της συμπεριφοράς που σχετίζεται με τις κρίσεις (π.χ. παραίτηση από τη δουλειά του).

Για να υπάρξει όμως μια κρίση πανικού τέσσερα τουλάχιστον από τα παρακάτω συμπτώματα θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί αιφνίδια και να έχουν κορυφωθεί μέσα σε 10 λεπτά:

  1. επιτάχυνση του καρδιακού παλμού ή αίσθημα ότι η καρδιά πάει να σπάσει
  2. εφίδρωση
  3. τρεμούλα ή έντονος τρόμος
  4. αίσθημα δύσπνοιας ή πλακώματος στο στήθος
  5. αίσθημα πνιγμονής
  6. πόνος ή δυσφορία στο στήθος
  7. ναυτία
  8. αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυμίας
  9. αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικότητας) ή αποπροσωποποίηση (αίσθηση απομάκρυνσης/αποστασιοποίησης από τον εαυτό)
  10. φόβος απώλειας ελέγχου ή ότι τρελαίνεται
  11. φόβος ότι θα πεθάνει
  12. παραισθήσεις
  13. ρίγη ή ξαφνικά αισθήματα ζέστης

Για να μπει όμως η διάγνωση διαταραχής πανικού, οι κρίσεις πανικού πρέπει να είναι απροσδόκητες και να έχουν υπάρξει τουλάχιστον δύο κρίσεις. Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται ξαφνικά, κορυφώνονται σε λίγα λεπτά και διαρκούν 5΄ έως 30΄. Η συχνότητα και η βαρύτητα τω κρίσεων πανικού ποικίλλει. Άλλα άτομα έχουν πανικούς μια φορά τη βδομάδα για μήνες, άλλα έχουν καθημερινά για κάποιες μέρες και μετά δεν έχουν καθόλου ή έχουν αραιούς πανικούς για μήνες.

Πολλοί ασθενείς με διαταραχή πανικού μπορεί επίσης να αναπτύξουν και αγοραφοβία, δηλαδή άγχος στο να βρίσκονται σε μέρη και καταστάσεις από τις οποίες η φυγή θα ήταν δύσκολη ή ταπεινωτική ή όπου η βοήθεια θα ήταν αδύνατη. Έτσι φοβούνται μήπως πάθουν κάποια κρίση πανικού σε δημόσιο χώρο και έρθουν σε δύσκολη θέση ή αμηχανία ή μήπως πάθουν κάποια κρίση και δεν είναι κοντά στο γιατρό τους ή κοντά σε κάποιο νοσοκομείο. Επομένως, το άτομο πρώτα υφίσταται μια ή περισσότερες κρίσεις πανικού, μετά αναπτύσσει το φόβο ότι θα ξανασυμβεί και μετά αρχίζει να αποφεύγει καταστάσεις όπου οι πιθανότητα να συμβεί κάποια κρίση πανικού του δημιουργεί έντονο φόβο (αγοραφοβία), ιδιαίτερα αν πρόκειται για καταστάσεις όπου είχε κάποια κρίση πανικού στο παρελθόν.

Θεραπεία διαταραχής πανικού

Αναμφίβολα η διαταραχή πανικού είναι μια αγχώδης διαταραχή κατά τη διάρκεια της οποίας οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού δημιουργούν μια δυσβάστακτη πολλές φορές καθημερινότητα στον πάσχοντα. Παρ' όλα αυτά είναι μια καλά θεραπεύσιμη διαταραχή. Πέραν της διαθέσιμης φαρμακευτικής αγωγής που μπορεί να καταστείλει τα συμπτώματα της διαταραχής, η κατάλληλη ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να βοηθήσει θεαματικά τον πάσχοντα στην αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής.

Η γνωστικη-συμπεριφοριστική θεραπεία έχει αποδειχτεί εντυπωσιακά αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού και συνίσταται αφενός στη γνωστική αναδόμηση του πάσχοντα, όπου ο θεραπευτής τον ασθενή να αναγνωρίσει και να τροποποιήσει τις καταστροφικές σκέψεις (π.χ. θα πεθάνω, θα τρελαθώ) με τις οποίες ο ασθενής ερμηνεύει τα ουσιαστικά ακίνδυνα σωματικά συμπτώματα. Αφετέρου με συμπεριφορική παρέμβαση ο ασθενής (και ειδικά όταν συνυπάρχει και αγοραφοβία) με βαθμιαία και προοδευτική έκθεση σε συνεχώς και πιο δύσκολες αγοραφοβικές καταστάσεις και σε συνδυασμό με τεχνικές χαλάρωσης, τις οποίες διδάσκεται, καταφέρνει να ξεπεράσει τον ανυπέρβλητο φόβο του για επερχόμενες κρίσεις πανικού σε ποικίλες καταστάσεις και συνθήκες.