Σε προηγούμενο άρθρο περιγράφηκε η αναπτυξιακή αυτή μετάβαση που συντελείται κατά τη διάρκεια της εφηβείας και οι αλλαγές που επιφέρει αυτή στην ψυχοσύνθεση του παιδιού μας που κατ΄ επέκταση επηρεάζει και επηρεάζεται και από τους ίδιους τους γονείς.Ας δούμε λοιπόν τι μπορούν να κάνουν οι γονείς από την πλευρά τους έτσι ώστε να περιορίσουν όσο το δυνατό περισσότερο τις παρενέργειες αυτής της διαδικασίας και να διευκολύνουν την μετάβαση του παιδιού τους από παιδί σε ενήλικα.
Κατ αρχάς το παιδί μας σε αυτή του τη μετάβαση θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι νιώθει ανασφάλεια καθώς ξεκινάει να περπατάει σε μονοπάτια που δε γνωρίζει μακριά από τη θαλπωρή του σπιτιού και την προστασία των γονιών αφού αρχίζει και κάνει τα πρώτα βήματα ανεξαρτητοποίησης. Ξεκινάει και κάνει παρέες, μιμείται συμπεριφορές φίλων, που πολλές φορές μπορεί να μην εγκρίνουν οι γονείς και γενικά πειραματίζεται. Εκεί είναι λοιπόν που χρειάζεται τους γονείς συνοδοιπόρους και όχι αυστηρούς κριτές και τιμωρούς αυτού του πειραματισμού. Και τι εννοώ συνοδοιπόρους; Ο έφηβός μας έχει ανάγκη από συναισθηματική ασφάλεια και όχι υπερπροστασία. Έχει ανάγκη να γνωρίζει και να αισθάνεται περισσότερο ότι ο γονιός του είναι στο σπίτι και του προσφέρει κατανόηση για τυχόν αστοχίες που μπορεί να κάνει. Του προσφέρει διακριτική καθοδήγηση και κατεύθυνση για πράγματα και καταστάσεις τα οποία ο έφηβος ίσως αντιμετωπίζει για πρώτη φορά. Και του προσφέρει άνευ όρων αποδοχή αλλά και στοργή και ασφάλεια γιατί ας μην ξεχνάμε ότι άλλη εικόνα μπορεί να δείχνει ο έφηβος προς τα έξω εξακολουθεί ωστόσο να είναι ένα παιδί που κάνει τα πρώτα βήματά του μακριά μας.
Από την άλλη όμως σε καμία περίπτωση δεν έχει ανάγκη και δε μπορεί να δεχτεί μια ασφυκτική πίεση και υπερπροστασία που το δίνει το μήνυμα ότι οι γονείς του δεν τον εμπιστεύονται, δεν τον καταλαβαίνουν και συνεχίζουν να του συμπεριφέρονται σαν παιδί με τελικό αποτέλεσμα να απομακρύνονται όλο και περισσότερο οδηγώντας πολλές φορές τον έφηβο να αποκρύπτει πράγματα. Το μεγαλύτερο όπλο των γονιών είναι λοιπόν ο διάλογος κατά τη διάρκεια του οποίου οι γονείς πρέπει να είναι επεξηγηματικοί σε ότι μεταφέρουν στους εφήβους ώστε να περάσουν το μήνυμα ότι δε τους βλέπουν σαν παιδιά πλέον επιβάλλοντάς τους πράγματα αλλά τους βλέπουν ως ισότιμους συνομιλητές συζητώντας τα πάντα. Από την άλλη η όποια συμπεριφορά υπερπροστασίας που έδειχναν οι γονείς στα παιδιά τους θα πρέπει στους εφήβους να μετουσιωθεί σε εμπιστοσύνη και ελευθερία κινήσεων με διακριτικό έλεγχο. Η υπερπροστασία και ο υπερβολικός έλεγχος εξάλλου οδηγούν σε παρορμητικά ξεσπάσματα των εφήβων απομακρύνοντάς τους συναισθηματικά από τους γονείς τους.
Οι έφηβοι έχουν ανάγκη από κατανόηση και ρεαλιστικές απαιτήσεις από τους γονείς και όχι γονείς οι οποίοι θα προβάλουν τις ανασφάλειες τις δικής τους ζωής στα παιδιά τους. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο ανικανοποίητοι από τη δική τους ζωή γονείς να αναμένουν και πολλές φορές να απαιτούν ικανοποίηση τους από τα παιδιά τους με το σύνηθες πρόσχημα ¨εγώ σ΄αγαπάω και θέλω το καλό σου¨. Εξάλλου, οι έφηβοι είναι και αυτοί άτομα με αδυναμίες και πολλές μάλιστα τις οποίες οι γονείς πρέπει να τις αποδεχτούν και να συμβιβαστούν με αυτές και όχι να οδηγούνται σε ανώφελα ξεσπάσματα λόγω της απογοήτευσης που είναι λογικό πολλές φορές να τους δημιουργούν οι έφηβοί τους.
Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούν οι γονείς ότι ένας έφηβος δεν έχει μόνο δικαιώματα αλλά έχει και υποχρεώσεις εφόσον συνεχίζει και διαμένει στο σπίτι των γονιών του. Στο πλαίσιο αυτής της συνύπαρξης οφείλει να αποδεχτεί και τα όρια τα οποία του βάζουν οι γονείς του αρκεί αυτά τα όρια να είναι σαφή και άμεσα όπως ορίζει η ηλικία ενός εφήβου και να μην οδηγούνται σε τεχνικές ξεγελάσματος του εφήβου όπως συνήθιζαν να κάνουν όταν ήταν παιδί για να του επιβληθούν. Τα όρια φυσικά το πιο πιθανόν είναι να φέρουν εντάσεις και εκρήξεις αλλά εκεί είναι που οι γονείς θα πρέπει να δείξουν αυτοσυγκράτηση και μια κοινή και συντονισμένη προσέγγιση απέναντι στον έφηβο. Μια προσέγγιση που από τη μια πλευρά δίνει το μήνυμα της κατανόησης αλλά από την άλλη πλευρά της σταθερότητας και όχι του πανικού. Κατανόηση όμως δε σημαίνει να αλλάξουμε τους ρόλους μας. Γονέας σημαίνει γονέας και όχι φίλος. Είμαστε κοντά στα παιδιά, με επικοινωνία, και κατανόηση αλλά ως γονείς γιατί μόνο έτσι ο έφηβος νιώθει την ασφάλεια και τη δύναμη που έχει ανάγκη από ένα γονικό πρότυπο.
Ο έφηβος δεν έχει ανάγκη από νουθεσίες και κηρύγματα από τους γονείς αλλά από πράξεις και συμπεριφορές τις οποίες θα μιμηθούν και οι ίδιοι. Ο έφηβος δεν ανήκει στους γονείς αλλά είναι μια ανεξάρτητη προσωπικότητα την οποία οι γονείς θα πρέπει να την βοηθήσουν να ανθίσει. Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές ή μαγικές λύσεις γι αυτό λοιπόν οι γονείς θα πρέπει να μαθαίνουν να ενημερώνονται και να είναι δίπλα στα παιδιά τους από νωρίς. Αν σε περίπτωση δουν ότι ο έφηβός τους έχει μια συμπεριφορά η οποία τους προβληματίζει και την οποία δε μπορούν να δικαιολογήσουν και να ελέγξουν είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθούν εγκαίρως σε κάποιον ειδικό ώστε να τους βοηθήσει να προσεγγίσουν τον έφηβό του πιο αποτελεσματικά.
Εξάλλου γονιός δε γεννιέσαι, γίνεσαι...!!!